زهرا زمانی
مطالبات بازنشستگان
ایـران امـروز جامعـه‌ای پیچیـده و تمایزیافتـه اسـت. سـاختار اجتماعـی ِ ایـران زمانـه مـا متشـکل از اقشـار و گروه‌هـای متعـددی اسـت بـا عالیـق و منافـع متفـاوت کـه می‌تواننـد حـول عناصـر کانونـی مختلفـی همچـون جایـگاه اقتصـادی، منزلـت اجتماعـی، تمایـلات فکـری و سیاسـی، سـبک زندگـی، سـن، جنـس و بسـیاری از دیگـر عناصـر هویت‌بخـش بــه اتحــاد و تشــکل دســت یابنــد و کنش‌هــای هدفمنــدی را بــرای پیگیــری اهــداف و تأمیــن منافــع خــود در پیــش گیرنــد. ایــن تمایــز و پیچیدگــی ســاختار اجتماعــی گاه حتـی سـبب می‌شـود منافـع اقشـار مختلـف در برابـر هـم قـرار گیرنـد و تحقـق اهـداف یکــی از آن‌هــا منافــع دیگــران را تحت‌الشــعاع قــراردهــد. برنامه‌ریــزی و سیاســت‌گذاری اجتماعـی بـاهـدف بیشـینه سـاختن خبرعمومـی مسـتلزم آگاهـی از مطالبـات و تمایـات اقشـار مختلـف جامعـه و کوشـش بـرای برقـراری تعـادل میـان مطالبـات متنـوع موجـود و امکانـات محـدود در دسـترس اسـت. عوامــل متعــددی ازجملــه هماهنگــی نســبی پایــگاه اقتصــادی و وضعیــت ســنی کسـانی کـه در جایـگاه «بازنشسـته» قـرار می‌گیرنـد، امـکان شـکل‌گیری نوعـی وحـدت و همبســتگی را بــرای بازنشســتگان حــول منافــع مشترک‌شــان پدیــد مــی‌آورد. آگاهــی بازنشســتگان از منافــع مشــترکی کــه ناشــی از موقعیــت اجتماعــی همســان آن‌هاســت، می‌توانــد بخش‌هایــی از بازنشســتگان را برانگیــزد تــا دســت بــه کنــش جمعــی بــرای تحقــق منافــع مشترک‌شــان بزننــد. در ایــن حالــت آنــان یکــی از اقشــار یــا گروه‌هــای فعــال در عرصــه سیاســی و اجتماعــی جامعه‌انــد کــه می‌کوشــند از امکانــات و ابزارهــای در دســترس خــود بــرای تأمیــن منافــع جمعی‌شــان اســتفاده کننــد. تجمعــات اعتراضــی بازنشســتگان، رویــدادی کــه در طــول ســال‌های اخیــر مکــرراً اتفــاق افتــاده، یکــی از نمونه‌هــای بــارز ایــن کنشــگری اجتماعــی اســت. شــکل‌گیری تجمعــات اعتراضــی بــا مشــارکت فعــال بازنشســتگان حاکــی از وجــود نارضایتی‌هایـی از مطالبـات تحقق‌نیافتـه در میـان آن‌هاسـت؛ امـا ایـن مطالبـات کدام‌انـد؟ پاسـخ کلـی ایـن پرسـش را دسـت‌کم بـا مـرور شـعارهایی کـه بازنشسـتگان در تجمعـات اعتراضـی خـود سـر می‌دهنـد، می‌تـوان تـا حـدودی پیـدا کـرد.
نظــام بازنشســتگی در ایــران، نظــام گســترده‌ای اســت و از صندوق‌هــای عمومــی و اختصاصــی متعــددی تشکیل‌شــده اســت؛ بــه گــزارش مرکــز پژوهش‌هــای مجلــس(1396)، نظــام مذکــور از 4 صنــدوق بــزرگ و 1۴ صنــدوق کوچــک تشکیل‌شــده اســت بــه احتســاب بیمه‌شــدگان اصلــی و تبعــی، ایــن صندوق‌هــا جمعــا بیــش از 55 میلیــون نفـر را تحـت پوشـش خـود قـرار داده‌انـد کـه حـدود 69 درصـد از جمعیـت کشـور را در برمی‌گیــرد. براســاس آمارهــای موجــود در ســال 1395 دو صنــدوق تأمیــن اجتماعــی و بازنشستگی‌کشــوری بیــش از 85 درصــد از جمعیــت تحت‌پوشــش بیمه‌هــای بازنشســتگی را از آن خودکرده‌انــد. ایــن دو صنــدوق ازنظــر قدمــت نیــز در جایگاهــی بســیار فراتــر از ســایر صندوق‌هــا قــرار داشــته‌اند.
اهم مطالبات بازنشستگان از دولت و نمایندگان و صندوق‌های بازنشستگی
1-برگشت لایحه دائمی متناسب سازی حقوق بازنشستگان برمبنای حداقل ۹۰درصد حقوق مشمول کسور شاغل همتراز خود (درجه، رتبه، گروه) به استناد ماده ۳۰ قانون برنامه ششم توسعه
2-اجرای متناسب سازی سال ۱۴۰۱ برمبنای جز ۳و۴بند (ی) تبصره ۲ قانون بودجه ۱۴۰۱ که ۱۴ همت بودجه تعیین شده است.
۹همت برای بازنشستگان کشوری و ۵ همت برای بازنشستگان لشکری
3-افزایش حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری برمبنای نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ به موجب ماده ۶۴ و ماده ۱۲۵ قانون مدیریت خدمات کشوری وهمچنین بند پ ماده ۲۸ قانون برنامه ششم توسعه کشور در برنامه هفتم حذف گردد.
4-پرداخت هرچه سریعتر معوقات احکام گروه بازنشستگان کشوری و ایثارگری سال ۹۹ و احکام بازنشستگان بهداشت و درمان با ضریب ۱/۱۵.
5-تهیه و تنظیم آیین‌نامه اجرایی ماده ۸۵ قانون مدیریت خدمات کشوری با موضوعیت بیمه تکمیلی بازنشستگان کشوری
6-برقراری حق مناطق جنگی بازنشستگان مشمول موضوع بند (ث) و (ج) ماده ۱۱۲ قانون برنامه ششم توسعه کشور مانند شاغلین طبق رای عمومی دیوان عدالت اداری کشور وپرداخت آن از زمان تأیید استفساریه نمایندگان مجلس در آذرماه سال ۹۹وابلاغ آن توسط دولت قبل
7-ارتقاء یک مقطع تحصیلی به بازنشستگان ایثارگر رزمنده قبل از اردیبهشت سال ۹۸ که حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در دفاع مقدس داشتند مانند شاغلین
8-پرداخت رفاهیات قانونی نقدی و غیرنقدی مثل شاغلین هر دستگاه به بازنشستگان کشوری
9-پرداخت پاداش پایان خدمت بازنشستگان به نحوی که در اثر تورم دچار کمترین افت ارزش ریالی شود
10-تشکیل شورای عالی کانونهای بازنشستگان کشوری برای هماهنگی بیشتر و تسریع در دنبال کردن خواسته ها و فعالیت های قانونی
11-فراهم نمودن زمینه ها و فرصت‌های لازم پس از استقرار عملی فراکسیون بازنشستگان در مجلس؛ برای دعوت از بازنشستگان مجرب و متخصص جهت همکاری در بررسی لوایح و طرح های مربوط به حوزه بازنشستگان کشور
12-سهیم کردن بازنشستگان در صندوق های بازنشستگی به‌عنوان سهام داران هلدینگ ها و شرکت‌های وابسته به این صندوق ها
13-حق مدیریت بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری بر مبنای حداقل ۹۰ درصد حق مدیریت شاغل همتراز پرداخت شود.
14-تصویب واجرای عدالت در پرداخت حقوق کارمندان دولت و بازنشستگان طبق لایحه جدید یکپارچه سازی و عدالت درپرداخت توسط سازمان اداری واستخدامی کشور ونمایندگان
15-تسری رتبه بندی معلمان به بازنشستگان محترم آموزش و پرورش
منابع
کتاب تأملی بر مطالبات بازنشستگان نوشته یاسر باقری/ ریحانه عبدی
کارزار نت