مریم کوشکی
جلسه بررسی اهمیت و نقش دیپلماسی ایران در برقراری روابط بین‌الملل
گزارش جلسه بررسی اهمیت و نقش دیپلماسی ایران در برقراری روابط بین‌الملل
تاریخ: ۲۴ تیر ماه ۱۴۰۴
مکان: دفتر حزب اراده ملت ایران
حاضرین:
* احمد حکیمی‌پور
* رحیم حمزه
* غلامرضا باقری
* علیرضا اسکندری نژاد
* وحید عموئی رازانی
* مریم کوشکی
* امیرحسین مقصودی
* کوروش الماسی
* امیرحسین عموئی رازانی
جلسه با سخنرانی آقای احمد حکیمی‌پور آغاز شد. ایشان با تأکید بر اهمیت شکل‌دهی به ذهنیت عمومی در جامعه، بیان داشتند که اکثر مردم دیدگاه منفی نسبت به سیاست دارند و این چالش بزرگی است که تلاش برای تغییر آن ضروری است.
مریم کوشکی پرسشی در خصوص جنگ ۱۲ روزه مطرح کردند و آقای حکیمی‌پور در پاسخ، دیپلماسی را مهم‌ترین ابزار روابط بین‌الملل ایران دانستند. ایشان دیدگاه رایج در ایران مبنی بر "دیپلماسی و جنگ در ادامه یکدیگرند" را مطرح کرده و جنگ را شکلی دیگر از دیپلماسی دانستند که ابزارهای آن نسبت به گذشته تغییر کرده است. آقای حکیمی‌پور ابراز امیدواری کردند که ایران فرصت دیدارهای دیپلماتیک پس از حمله را از دست ندهد و بر این نکته تأکید کردند که دیپلماسی در ایران وجود دارد اما ضعیف شده است. ایشان متذکر شدند که اگر دیپلماسی در ماه جاری به جایگاه اصلی خود بازنگردد، فرصت‌ها از دست خواهد رفت.
آقای دکتر حکیمی‌پور جنگ اخیر را نه یک جنگ ۱۲ روزه، بلکه ادامه‌ی یک روند چهل و شش، هفت ساله از زمان پیروزی انقلاب اسلامی دانستند. ایشان اشاره کردند که از همان اوایل دهه ۶۰، انفجارها و عملیات علیه اسرائیل رخ داده است. در این ۱۲ روز اخیر، شاهد ترکیبی از جنگ نرم، جنگ سرد و جنگ سایبری بودیم. وی اشاره کرد که میدان نبرد عمدتاً به شورای هماهنگی متشکل از سپاه پاسداران سپرده شده و امور دیگر کشور به شورای امنیت ملی ارجاع داده شده است. به گفته ایشان، "پنجره دیپلماسی" روز به روز در حال بسته شدن است و ریشه این مسائل به دوران پس از انقلاب و رادیکالیزه شدن فضا توسط نیروهای چپ‌رو بازمی‌گردد. ایشان معتقدند اگر گفتگو با آمریکا به زودی آغاز نشود، دیپلماسی ایران بسته خواهدشد و خواسته‌های طرف مقابل افزایش می‌یابد. نگرانی اروپا از قرار گرفتن در حاشیه در صورت مذاکره آمریکا با ایران و همچنین مواضع چین و روسیه در قبال آینده ایران نیز مورد اشاره قرار گرفت. سفر اخیر نتانیاهو به آمریکا و دیدار طولانی او با ترامپ نیز بی‌ثمر توصیف شد، چرا که اسرائیل به دنبال تجزیه و انگلیس به دنبال حفظ ساختار با اصلاح است. در خصوص آمریکا، ایشان بیان داشتند که آمریکا موضوع رضا پهلوی را زیاد قبول ندارد و خواهان تغییر رژیم است نه صرفاً جانشینی رضا پهلوی. اختیار حل قضیه به وزیر خارجه ایران داده شده اما مسؤولیت دقیق این امر نامشخص است. بحث‌هایی پیرامون نیروهای ایرانی، ریزپرنده‌ها و پهپادها به عنوان لایه‌های مختلف جنگ مطرح شد و در "جنگ روایت‌ها"، رقبا دست بالا را دارند. ایشان ابراز امیدواری کردند که از این بحران خارج شویم.
آقای دکتر حکیمی‌پور همچنین به عنوان یک فعال سیاسی، به مسأله "جریان نفوذ" اشاره کردند که بنظر ایشان بسیار قوی عمل کرده است. امیدواری ایشان کم شده و تنها معجزه‌ای می‌تواند اوضاع را تغییر دهد، زیرا ساختار بسیار امنیتی است. حتی برنامه سفر رئیس جمهور به زنجان لغو شده است، چرا که جنگ به پایان نرسیده، هرچند جنگ گرم و هواپیما نیست.
در تحلیل کلی‌تر، دکتر حکیمی‌پور بر اهمیت دیپلماسی تأکید کرده، اما به ضعف وزارت خارجه ایران انتقاد دارند و معتقدند ساختار دیپلماسی نتوانسته جایگاه خود را تثبیت کند. جنگ را روندی ۴۶ ساله می‌دانند که ایران با تهدیدات امنیتی، ترور، انفجار و عملیات سایبری مواجه بوده است. بحران‌های کنونی را نتیجه نفوذ و تداخل سرویس‌های اطلاعاتی قدرت‌های خارجی برای تضعیف ایران می‌دانند. در روابط بین‌الملل، نقش چین، روسیه، اسرائیل و انگلیس را در بازی با منافع ایران و تلاش برای تجزیه و تضعیف آن برجسته می‌کنند. آمریکا و انگلیس را در تلاش برای تغییر ساختار نظام ایران می‌بینند.
ایشان داخلی‌ترین چالش را بازی‌های پیچیده جریان‌های سیاسی و نظامی و وجود نفوذ در لایه‌های مختلف جامعه می‌دانند و بحران‌ها را نتیجه طراحی‌های خارجی و داخلی برای تضعیف و تجزیه ایران می‌خوانند. بر اهمیت مقاومت، اتحاد ملّی و اصلاحات ساختاری در داخل کشور تأکید کرده و ضرورت آگاهی‌بخشی و فعال‌سازی احزاب و نخبگان را گوشزد می‌کنند.
ایشان همچنین بر پافشاری رهبر انقلاب بر حفظ هسته سخت نظام تأکیدکرده و اشاره نمودند که ساختار بوروکراسی و پیکره نظام ثابت باقی مانده و نیروی جایگزینی وجود ندارد. در این شرایط، سناریوهای مختلفی از جمله حفظ تمامیت ارضی، ظهور نوعی دموکراسی ناقص یا تجزیه کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد. ایشان معتقدند در صورت ادامه روند فعلی، احتمال تجزیه و تضعیف کشور وجود دارد، اما فرصت‌هایی نیز برای اصلاح و بازسازی کشور در صورت حفظ اتحاد ملی و مقاومت داخلی وجود دارد. ایشان بر اهمیت برنامه‌ریزی و شناسایی تشکل‌های دلسوز و تدوین برنامه منسجم و استراتژیک تأکید کردند.
در نهایت، آقای حکیمی‌پور هشدار دادند که اگرچه ممکن است فرصت‌ها محدود و چالش‌ها زیاد باشند، اما با برنامه‌ریزی صحیح و اتحاد داخلی، می‌توان کشور را حفظ کرد و از بحران‌ها عبور داد. آینده ایران را در گرو همبستگی ملی، مقاومت و اصلاحات ساختاری دانستند و تأکید کردند که باید از آگاهی‌بخشی و فعال‌سازی نخبگان و احزاب غافل نشد.