افشین فرهانچی
لزوم شفافسازی هزینههای انتخاباتی
انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری به پایان رسید و مسعود پزشکیان در پاستور مستقر گردید. ایشان در طول دوران مبارزات انتخاباتی تلاش نمود تا از دادن وعدههای عامهپسند و تهییجکننده خودداری نماید و در حد مقدورات موجود به مردم و طرفدارانش قول بدهد. نگاه تخصص محور، سیستماتیک و علمی ایشان به مسائل؛ این نوید را به جامعه داد که در دولت ایشان شاهد رویکردهای علمی و تخصصی در اکثر حوزههای تحت اختیار ایشان باشیم.
یکی از مهمترین مسائل در این راستا که سالها است در تمام دنیا پذیرفته شده و حتی در بسیاری از کشورها بصورت قانون درآمده است، شفافسازی هزینههای ستادهای انتخاباتی است. شفافیت یکی از شاخصههای حکمرانی خوب است و فرایند انتخابات منجمله هزینههای آن در این راستا لازم است که شفاف گردند.
در تمام دنیا مکانیسمهائی طراحی میگردد تا ثروتمندان و صاحبان زر نتوانند با استفاده از منابع مالی خویش رای مردم را لااقل بطور مستقیم به سمت و سوئی که خود میخواهند هدایت نمایند و بدینوسیله از رای تک تک مردم محافظت میگردد.
از طرفی دیگر این شفافیت هزینههای ستادهای انتخاباتی، بحث تعارض منافع را نیز از بین میبرد. به این صورت که اگر فردی کمک غیرمتعارفی به هزینههای انتخاباتی یک نامزد نموده است و بعدا خود یا بستگانش پست یا سمتی را بصورت غیر تخصصی دریافت نمود، مشخص میگردد.
در ایران و در این زمینه، در سال 1398 قانون شفافیت و نظارت بر تأمین مالی فعالیتهای انتخاباتی در انتخابات مجلس شورای اسلامی ابلاغ گردید ولی در مورد سایر انتخاباتها قانون جامع و کاملی وجود ندارد. اما روح کلی حاکم بر انتخاباتها، پایبندی به قواعد حکمرانی مطلوب و مزایای بسیار مهم این شفافیت، نامزدها را ملزم به ارائه شفاف هزینههای انتخاباتی خود مینماید. طبیعی است که این اقدام اگر از سوی نامزد پیروز صورت گیرد بایستهتر و شایستهتر است چراکه ایشان هستند که بعد از انتخابات مسئولیت چیدن کابینه و سایر مناصب را بر عهده دارند و بیش از سایر نامزدها باید نگران بحث تعارض منافع و سواستفاده از ثروت باشند.
طبیعی است که با اعلام هزینههای انتخاباتی نامزد پیروز، سایر نامزدها نیز ترغیب و ملزم به ارائه اسناد و آمار خویش در این زمینه میشوند و یکی از سرچشمه های فساد، در مسیر خشک شدن قرار میگیرد. قانون شفافیت و نظارت بر تامین مالی فعالیتهای انتخاباتی در انتخابات مجلس نیز میتواند به عنوان مبنای عمل قرار گیرد.
دکتر مسعود پزشکیان که با شعار "برای ایران" به این انتخابات گام نهادند و قول یک حکمرانی مطلوب، اصلاح رویههای غلط و مبارزه با فساد را به مردم دادند؛ لازم است که در اولین فرصت مقتضی و بعد از انجام حسابرسیهای معمول و تجمیع اطلاعات، به این مهم همت نمایند.
برخلاف سایر اقداماتی که ضروری است ایشان در ماههای اول کار خویش انجام دهند و نیاز به هماهنگیهای بسیار سخت و پیچیده بین دستگاههای مختلف حاکمیتی دارد، این اقدام فقط در ید قدرت ایشان است و هیچ مانع حقوقی یا الزام به هماهنگی در مورد آن وجود ندارد و فقط باعث هراس صاحبان ثروتی میشود که میخواستند از این نمد برای خود کلاهی ببافند.
بسیار معقول و طبیعی است که ما فعالین ستادی و گروههای حامی ایشان خصوصا نیروهای کف ستادها، از اولین کسانی هستیم که از این امر استقبال مینمائیم و پشتیبان ریاست جمهور منتخب در این فرایند سخت خواهیم بود.