0 176 سه شنبه 1 آبان 09:14 دسته مطلب :قلم حاما کد مطلب : 6748
اندر احوالات گفتگوهای ما

زهره رحیمی

اندر احوالات گفتگوهای ما

خواستم در مورد گفتگو و مزایای آن بنویسم اما دیدم که چه صاحبنظران و کارشناسانی از زوایای مختلف به این مهم پرداخته‌اند و اشارات من در قیاس، به قطره‌ای در برابر دریا ‌ماند. بهتر دیدم از حوزه تجارب و اندوخته‌های عملی‌ام به بحث ورود کنم.

خواستم در مورد گفتگو و مزایای آن بنویسم اما دیدم که چه صاحبنظران و کارشناسانی از زوایای مختلف به این مهم پرداخته‌اند و اشارات من در قیاس، به قطره‌ای در برابر دریا ‌ماند. بهتر دیدم از حوزه تجارب و اندوخته‌های عملی‌ام به بحث ورود کنم. نزدیک سه دهه است که به روابط اجتماعی و مدنی مشغولم و در این مدت بارها و بارها شاهد شکل‌گیری یا دستکم تمنای شکل‌گیری گفتگو، بین افراد بوده‌ام. در طی ده سال اخیر از زمانی که پیام‌رسان‌ها پا به هستی گذاشتند و ما با وایبر و واتساپ شروع به سلام به دنیای نوین ارتباطات شبکه‌ای کردیم، گفتگوها جلوه و محتوا و معنای دیگری برای ما پیدا کردند. آنچه در این مدت شاهدم و می‌توانم به عنوان موانع جدی در تحقق یک گفتگوی پیروز، به آن اشاره کنم را بطور خلاصه در زیر خواهم آورد.
باتوجه به بستر مجازی گفتگو، به عنوان رایجترین و در دسترس‌ترین بستر، بیشتر نکاتم با این اقتضا مرتبط است. در فضاهای گفتگوی کنونی یکی از مهمترین الزاماتی که مراقبت و رعایت نمی‌شود، فرصت سکوت است. فرصت سکوت به خودمان و به دیگران، برای شنیدن و گفتن و فهمیده‌شده و فهمیدن. ما در یک جلسه حضوری دستکم می‌توانیم تا اتمام سخن سوی مقابل (با تذکر یا بی‌تذکر) مکثی کنیم اما در فضاهای گفتگوی مجازی، گاهی چند گوینده همزمان درحال طرح مطالب خویش هستند و این واقعیت، روال گفتگو و به تبع فهم آنرا بطور جدی مخدوش می‌کند.
مورد دیگر اینست که ما اغلب در گفتگوها به دلایل مختلفی باتوجه به فرایندی که پیش می‌رود، درگیر احساساتی چون خشم، تحقیر، شکست، حماقت و ... می‌شویم. در فضاهای گفتگوی مجازی فرصت تامل و خویشتنداری از ما سلب می‌شود و ما در کسری از ثانیه امکان نشان‌دادن واکنش و عکس‌العمل داریم. لذا مدام این تهدید هست که فضاهای گفتگوی ما مملو از تخلیه احساسات و هیجانات و عواطف ناخوشایندی شود که دچارش شدیم. و شوربختانه برخلاف گفتگوهای رودررو و واقعی، شرایط و الزامات تمرین این خویشتنداری هم دست نمی‌دهد چون ما قادریم هرلحظه که بخواهیم انگشتان خود را روی صفحه لمسی بچرخانیم و هرآنچه دلمان می‌خواهد تایپ کنیم و بگوییم.
مسئله مهم بعدی که در گفتگوهای مجازی چالش جدی ایجاد می‌کند، ماهیت غالب نوشتاری گفتگوهاست. ما به نوشته‌ها بدون استناد دقیق «لحن»اضافه می‌کنیم. یعنی فرض و تصور ما از احساس یا حالت مخاطبان، باعث می‌شود که به جملات آنها لحن ‌اضافه کنیم که قطعا طعم سوگیرانه دارد. امتحان کنید و یک جمله خنثی روی کاغذ بنویسید و حالا تلاش کنید، با دو لحن متفاوت، یکی بدخواهانه و تهاجمی و یکی با حسن‌نیت و مداراگونه آنرا بخوانید و ببینید چه تفاوت شگفتی بین معانی آنها رخ می‌دهد. گفتگوهای رودررو اما تا حدود زیادی از این پدیده مصون‌اند.
مسئله دیگر در گفتگوهای مجازی حضور همزمان افراد، گاهی حتی تا چند هزار نفر در بحث است. بسیار بدیهی است همانطور که شما برای سخنرانی در یک مراسم چند صد نفره آمادگی‌های متفاوتی از یک گفتگوهای دو نفره و خودمانی را لحاظ می‌کنید و درگیر استرس و تنش‌های بمراتب بیشتری می‌شوید. طرح نظر و دفاع و اثبات آن در نزد تعداد پرشماری از خوانندگان و شنوندگان و بینندگان، می‌تواند چندین برابر، رفتار و بازخوردهای شما را متاثر از احساساتتان کند. طرف گفتگو بنا به وضعیت، فکر می‌کند که حالا نزد هزار نفر سخنی اشتباه زد، یا نزد هزار نفر در اثبات حرفش کم آورده یا حتی نزد هزار نفر پیروز و محق جلوه کرده است. چنین وضعیتی، برخوردها و کلام فرد را چه برای خلاصی از وضعیت، یا برای تداوم آن، دستخوش تاثیرات جدی می‌کند که می‌تواند مختل‌کننده گفتگو باشد.
یکی از جدی‌ترین مسائلی که تقریبا در هر گفتگوی حضوری و مجازی در روند سالم و موفق گفتگوهای ما اخلالگری می‌کند، اینکه گوینده واقعا بندرت قصد شنیدن و درک سوی مقابل را دارد. معمولا ما دنبال گفتن حرف خودمان هستیم و غالبِ توجه و تمرکز خود را صرف گفتن سخن و ایده و استدلال خودمان می‌کنیم. گویی قرار نیست که چیزی هم از طرف روبرو بشنویم یا بفهمیم و اساسا بنا نیست که تغییری بکنیم یا چاره‌ای در گفتگو بیندیشیم. غافل از اینکه همین وضعیت دچار طرف گفتگوی ماست و ماحصل داستان، شکست جدی در شکل‌گیری یک فضای گفتگومحور است.
آفت‌هایی مثل اصرار بر، به رخ‌کشیدن اطلاعات و دانش تخصصی، آنهم وسط گفتگویی که باید بسیار ساده و آرام و ابتدایی پیش برود، همانقدر به گفتگوها آسیب می‌زند که حرف‌های بی‌تامل و بدون پشتوانه و نوک‌زبانی و تهی.
از دیگر موانع در مسیر گفتگوی موفق در جمع‌هایی که تجربه کردم، این بوده که سرعت اندیشیدن و تحلیل و درک در افراد مختلف متفاوت است. برخی سریع‌الذهن‌ترند. برخی هرچند با تاخیر اما بسیار دقیقتر و عمیقتر متوجه خواهند شد. در جریان گفتگوهایی که این تفاوت‌ها لحاظ نمی‌شود یا ناگزیر مورد توجه نیستند، برخی به همین دلایل از چرخه گفتگو بیرون می‌افتند یا به نتایجی که نباید، از مباحث و گفتگوها می‌رسند. درحالیکه اگر فرصت تامل و مکث و تعمق روی مطلب را به خود بدهند، ماجرا طور دیگری پیش خواهد رفت.
از جمله چالش‌های مهمی که در این مدت دریافت کردم اینست که گفتگوکنندگان، گاهی کوچکترین شناخت‌ها را نیز از یکدیگر ندارند. ما گاهی حتی مطمئن نیستیم با فردی که صحبت می‌کنیم چه جنسیتی، چه زبان مادری، چه هویت اجتماعی دارد یا حتی ساکن ایران هست یا خیر. و از قضا روند گفتگوهای ما در بسیاری موارد به این مولفه‌های شناخت مرتبط هستند. اینها کمینه‌ی شناخت محسوب می‌شوند. در لایه بعدی، ما از باورها و شخصیت و منش و سوابق فردی که با او در حال گفتگوی مجازی هستیم، هیچ اطلاعی نداریم و این ناآگاهی‌ها بطور جدی می‌تواند ما را در دام داوری‌های لحظه‌ای و نادرست و درک معکوس از گفته‌های مخاطبمان بیندازد.
نکات متعدد دیگری هست اما به اطاله کلام منجر می‌شود، عجالتا همین موارد هم اگر دستخوش اصلاحاتی شوند، شاهد تحولات چشمگیری در فضاهای گفتگوها به سمت تعالی و کامیابی خواهیم بود. اما نکته پایانی را به ذکر این مورد اختصاص می‌دهم که بسیار و مکرر آنرا دریافت و احساس می‌کنم. گفتگو نیازمند حداقلی از آرامش روانی و آسودگی است. قاطبه افراد جامعه بقدری به دلایل مختلف، انباشتی از احساسات ناخوشاند از افسردگی و اضطراب گرفته تا خشم و عصبانیت و انزجار هستند که ما در خیلی از گفتگوهای جاری، بیشتر شاهد رفتارهایی برای تخلیه و بروز این احساسات ناخوشایند و منفی نسبت به هم هستیم تا قصدی برای گفتگو و به نتیجه رسیدن. 
 

برچسب ها حاما اراده ملت احزاب گفتگو زهره رحیمی

قلم حاما

معرفی کتاب کوره راه

معرفی کتاب کوره راه نویسنده: محمد فرهانچی کتاب کوره راه، از دو داستان بلند تشکیل می‌شود که در ادامه هر دو داستان را معرفی میکنیم.

به همین نحیفی سهم ما از تاریخ

معرفی کتاب "به همین نحیفی سهم ما از تاریخ" نویسنده: خانم زهره رحیمی

لزوم اجماع بر سر منافع ملی

لزوم اجماع بر سر منافع ملی نویسنده: کوروش الماسی کتاب مجموعه مقالات لزوم اجماع بر سر منافع ملی در مورد ویژگی منافع ملی بیان شده است.

کیک محبوب یک‌ پرستار

شاید بتوان گفت یکی از فیلم‌های ماندگار تاریخ سینمای ایران " کیک محبوب من" است. فیلمی که باوجود بی‌اقبالی از پخش در سینماهای ایران، اقبالی بلند برای دیده شدن در جهان داشت و دارد. روایت رنگین ‌و آشنا از زیست واقعی مردمی که دیدن زندگیشان روی نمایشگر، به آرزویی بعید تبدیل شده‌است.

ورودهای غیر مجاز

در همه ی کارخانجات و حتی شهرداری ها و... موسسه آموزشی علمی کاربردی داریم که تربیت تکنسین را به عهده دارند که سر فصل دروس آنها برای تربیت تکنسین و فرد ماهر در حرفه ایی تعریف شده است یعنی سر فصل و محتوای دروس آنها با سطح دروس دانشگاهی university فرق می کند. به عبارتی دیگر سبک تر و راحت تر است برای همین ورود به این موسسات آموزشی راحت تر از دانشگاه است.

رنگین کمان مدارس در ایران

بنابر بررسی های  صورت گرفته می دانیم که 23 نوع مدرسه در ایران در حال فعالیت  هستند از مدارس دولتی گرفته تا مدارس غیر انتفاعی، نمونه دولتی، هیأت امنایی، تیزهوشان(سمپاد)، شاهد، استثنایی، غیردولتی، خیریّه، و چندین مدرسه دیگر که همگی مبتنی بر یک نظام آموزشی  اقدام به ارائۀ آموزش به دانش آموزان می کنند.

استرس شغلی در کارگران

استرس شغلی یکی از معضلات عمده‌ای است که امروزه نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح بین‌المللی نیز توجه زیادی به آن شده است. سازمان‌های جهانی مانند سازمان بین‌المللی کار (ILO) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) بارها نسبت به آثار منفی استرس شغلی بر سلامت جسمی و روانی کارگران هشدار داده‌اند.

بر در ارباب بی‌مروت قدرت

از آنجا که این هفته نامه ارگان حزب اراده ملت است و منعکس کننده مواضع حزب، لازم است به عنوان مدیر مسئول توضیحی خدمت مخاطب گرامی داشته باشم. نکته ای که از فحوای جمله آغازین این یادداشت بر می‌آید این است که یکی از اعضای ارشد حزب در این سلسله یادداشت‌ها بیشتر در صدد بیان مواضع خود می‌باشد.ایشان به درستی و به عنوان نماینده، بازنمایی بخشی از جامعه را که از قضا نتایج انتخابات نشان داد تعدادشان هم کم نیست، بر عهده گرفته است گرفته شده است. چه تحریمی باشیم و چه نباشیم همه دل در گرو صلاح و فلاح ایران عزیزمان داریم. همه تلاش می‌کنیم برای ساختن ایرانی که در آن زیستن معنای اصلی و اصیل خودش را به منصه ظهور برساند و ...

اندر احوالات گفتگوهای ما

خواستم در مورد گفتگو و مزایای آن بنویسم اما دیدم که چه صاحبنظران و کارشناسانی از زوایای مختلف به این مهم پرداخته‌اند و اشارات من در قیاس، به قطره‌ای در برابر دریا ‌ماند. بهتر دیدم از حوزه تجارب و اندوخته‌های عملی‌ام به بحث ورود کنم.

دولت چهاردهم و مسکن، وزارتخانه متبوع چگونه باید برای مهم‌ترین بخش خود برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کند؟

باشروع به‌کار دولت چهاردهم و گذشت حدود دو ماهه از روی کار آمدن کابینه جدید، اکنون می‌توانیم مجدداً و فارغ از موضوعات انتخاباتی به بررسی تخصصی مسائل کشور بپردازیم. یکی از موضوعات مربوط به وزارتخانه راه‌‌ و شهرسازی، بحث مسکن است که امروزه تبدیل به یکی از ابرمسئله‌های سیاست و برنامه‌ریزی ایران شده است و به دلیل ارتباط داشتن با سایر زمینه‌ها نظیر اقتصاد، هم بر دیگر بخش‌ها اثر گذار است و هم از آن‌ها اثر می‌پذیرد.

قلم حاما