امیرمحمّد محمّدپور
روز گرامیداشت مقام معلم در آینه تاریخ
عموم مردم گمان می کنند که نامگذاری روز معلم به مناسبت شهادت شهید مرتضی مطهری است در حالیکه روز گرامیداشت مقام معلم سابقه ای بیش از آن دارد و شهادت استاد مطهری در یازدهم اردیبهشت1358 باعث شد تا در تقویم نظام نوپای جمهوری اسلامی که آن زمان تنها چند ماهی از استقرارش نگذشته بود، تثبیت شود.
ماجرای نامگذاری این روز به اردیبهشت سالها قبل بر می‌گردد. در سال ۱۳۴۰ تعدادی از معلمان در اعتراض به کمبود حقوق خود در مقابل مجلس شورای ملی تجمع کردند. در ادامه ی این تجمع ها، بقیه معلمان ، در سراسر کشور به این اعتراضات پیوستند.آنان برای اینکه اعتراض خودشان را به این امر که معلمین کشور از حقوق و مزایای کمی برخودار هستند را به گوش دولت و مجلس برسانند، در میدان بهارستان گردهم آمدند و شعار می دادند که “معلم نان میخواهد”.
در این تجمعات، جمع عظیمی از دانش آموزان نیز در حمایت از معلمانشان با آنها همراه شده و به معترضین پیوستند.یکی از معلمانی که به همراه شاگردانش در میدان بهارستان حاضر شده بود ابو الحسن خانعلی بود . وی معلم ۲۹ ساله فلسفه و زبان عربی دبیرستان جامی و ادب و فارغ التحصیل دکترای معقول و منقول بود .
در روز موعود نمایندگان معلمان شروع به سخنرانی کردند و خواسته هایشان را بیان کردند. با بالا گرفتن اعتراضات، شهربانی برای اینکه معلمان را متفرق کند میدان را محاصره کرده و باوسیله ماشینهای آتش نشانی شروع به آب پاشی به جمعیت نمود اما کسی محل را ترک نکرد . پلیس تهدید می کرد اما تهدید هم فایده ای نداشت . کار به خشونت و تیراندازی انجامید و گلوله‌ای به سر ابوالحسن خانعلی اصابت کرده و موجب جان باختن وی شد. پیکر او با تشیعی باشکوه، با حضور جمع عظیمی از مردم در ابن بابویه به خاک سپرده شد.
با کشته شدن خانعلی، نخست وزیر وقت برکنار شد و در دولت جانشین، محمد درخشش به عنوان وزیر فرهنگ رأی اعتماد گرفت . در اولین اقدام ،به یاد بود شهادت دکتر خانعلی ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۴۱ به عنوان روز معلم نام گذاری شد.
سالها بعد، دریازدهم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ زمانی که آیت الله مرتضی مطهری در نزدیکی میدان بهارستان از خانه ی دکتر سحابی خارج می شد توسط گروه تروریست ی فرقان، ترور شد و در بیمارستان به شهادت رسید . درآن برهه که مناسبتهای رسمی تصویب شده در زمان سلطنت پهلوی ملغی شده بودند،بنا بر آن شد که از سال بعد از شهادت شهید مطهری، نه یازدهمین روز اردیبهشت، روز دوازدهم به نام روز معلم نامگذاری شود تا به این ترتیب، گرامیداشت نهضت‌های سالیان دورتر معلمین با شهادت استاد مطهری، استاد الهیات دانشکاه تهران دوباره احیا شود.
به این ترتیب با تلاقی دو واقعه‌ی تاریخی، دوازدهم اردیبهشت، روز معلم نام گرفت در حالیکه در سطح بین المللی، به پیشنهاد یونسکو روز ۵ اکتبر (۱۳ مهر) هر سال به عنوان روز جهانی معلم نام گذاری شده.