در گفتگو با فتحعلی حسینی مدرس دانشگاه:
فساد در سازمان‌های ما ناشی از نبود گردش اطلاعات است
به گزارش خبرنگار حامانیوز - حمید سپهری؛ فتحعلی حسینی مدرس دانشگاه و دانش‌آموخته مدیریت با اشاره به رعایت الگوهای رایج علمی در نوع رفتارهای سازمانی، گفت: رفتار سازمانی به‌گونه‌ای از رفتار خاص گفته می‌شود که سازمان از کارمند خود در راستای تحقق اهداف انتظار دارد و مجموعه اقداماتی که کارکنان انجام می‌دهند باید با اهداف سازمان و مطالبات ذی‌نفعان و اهداف مشتری‌ها مطابقت داشته باشد.
حسینی افزود: در هر سازمانی اهداف بر دودسته تقسیم می‌شوند سازمانی و فردی؛ نظریه‌ای وجود دارد که عنوان می‌کند مدیر در سازمان چند نقش دارد همچون نقش اجرایی، ابداعی، توضیحی، طراحی و ترکیبی؛ مدیری موفق است که اهداف فردی را با سازمانی ترکیب یا تلفیق نماید.
انسان‌ها زمانی که وارد سازمان می‌شوند اهداف مختلفی را از قبیل رشد، پیشرفت از منظر مادی و جایگاه و ارتقای رتبه و ... دنبال می‌کنند. سازمان هم باتوجه‌به اهداف و سیاست گذاری‌هایی که برای آن تعریف شده است برنامه‌های مرتبط و خاص خود را تعریف می‌کند در اموری همچون اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و ...
در سازمان‌ها پرداخت به کارکنان باید تابعی از عملکرد باشد
وی یادآور شد: در یک سازمان تولیدی برای اینکه اهداف رایج با اهداف سازمانی منطبق شود باید درصدی از سود برای کارکنان درنظر گرفته شود و نیز در سازمانی که خدمات عمومی انجام می‌گیرد بایستی پرداخت‌ها تابعی از عملکردها باشد و ارتباطی معنادار بین عملکرد و پرداخت ایجاد شود تا کارکنان انگیزه لازم را برای انجام وظایف داشته باشند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه سازمان بایستی بتواند برای کارکنان انگیزه لازم را ایجاد کند، گفت: این مهم زمانی اتفاق می‌افتد که فعالیت‌ها و تلاش‌های کارکنان از سوی سازمان مورد توجه قرار گیرد و می‌تواند با تشویق‌های مادی و معنوی نیز همراه باشد.
نکته دیگر که در رفتار سازمانی اثرگذار است مقوله آموزش است ما بایستی با آموزش تغییر نگرش ایجاد کنیم تا بتوان در پی آن شاهد تغییر رفتار فردی و گروهی مورد انتظار در سازمان بود.
وی ادامه داد: تعریفی که در معنای عام و رایج به معنای یادگیری یعنی اطلاعات را به سمع و نظر مخاطبان رساند تا بتوان یادگیری را شاهد بود اشتباه است و یادگیری به معنای اطلاع‌رسانی نیست؛ یادگیری تغییرات ثابت و پایداری است که در رفتار افراد ایجاد می‌شود.
در جوامع مختلف برای اینکه بتوان رفتارهای مورد انتظاری را در افراد ایجاد کرد از ابزارهای مختلفی بر اساس نگرش حاکم استفاده می‌کنند که می‌تواند دارای جنسی مادی یا معنوی باشد.
حسینی با اشاره به اینکه مدیریت اگر بتواند به‌درستی از تشویق و تنبیه بهره برد خواهد توانست رفتار مطلوب را در ذی‌نفعان ایجاد کند، عنوان کرد: در سازمان‌ها بر حسب بلوغی که از آن برخوردار هستند از چند الگوی رفتاری پیروی می‌شود و به چهار دسته M1 تا M4 تقسیم می‌شود:
M1 یعنی کارکنانی که از نظر توان و انگیزه در حداقل قرار دارند و شیوه برخورد با آن‌ها باید دستوری باشد.
M2 که توان بیشتری نسبت به طبقه اول برخوردار هستند و نوع برخورد باید با پیشنهادهای کاری همراه باشد.
M3 که دارای توان بالاتری نسبت به دو گروه ذکر شده هستند و بایستی مورد مشورت قرار گیرند و در نهایت M4 که شامل محققان و اساتید دانشگاه بوده و بایستی کاملاً آزاد با آن‌ها برخورد داشت.
این دانش‌آموخته مدیریت با بیان اینکه سازمان‌های ما از الگوهای رایج علمی استفاده نمی‌کنند و اتلاف سرمایه و هزینه زیادی را شاهد هستیم؛ مطرح کرد: به‌عنوان‌مثال ازآنجایی‌که کارمند انگیزه لازم را برای انجام امور ندارد پرونده ارباب‌رجوعی که باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود گاه ماه‌ها به طول می‌انجامد و این مهم باعث می‌شود که امور به‌کندی پیش رود و اضافه کنید به آن عدم آموزش و جایگاه متناسب با ویژگی‌های کارمند را که برای وی موردتوجه قرار نگرفته است.
امروز سازمان‌های ما افسرده، بی‌انگیزه و فسادزا شده‌اند
وی عنوان کرد: عمده مشکلاتی که در رفتار سازمان‌ها وجود دارد به عدم ساختارهای صحیح، تقسیم‌کار نامناسب، طبقه‌بندی غلط مشاغل و ... مربوط می‌شود که نتیجه آن سازمانی افسرده، بی‌انگیزه و فسادزا است و همین‌طور در برخی از سازمان‌ها نیرو و منابع انسانی بیش از حد لازم وجود و مازاد دارد و این خود باعث کاهش راندمان و بهره‌وری است.
وی افزود: باتوجه‌به نیازهایی که در هرم مازلو تعریف شده است هر یک از کارکنان در طبقاتی قرار می‌گیرند که نیازهایی مشخص و مرتبطی دارند و این مدیر و رهبر سازمان است که باید بتواند این آگاهی و اطلاعات را از کارکنان و وضعیت آن‌ها داشته باشد و در راستای ارتقای امور به کار گیرد تا بتوان سازمانی پویا فعال داشته باشد.
وی با اشاره به اهمیت داشتن اطلاعات از سوی کارکنان و ارباب‌رجوع در مراودات سازمانی گفت: هر چه داشتن این اطلاعات از سطح بالاتری برخوردار باشد زمان و اتلاف هزینه و سرمایه کمتری را شاهد خواهیم بود؛ با عنایت به اینکه بزرگ‌ترین محدودیت در سازمان‌ها منابع وزمان است بایستی اطلاعات موردنیاز و لازم و کافی را منعکس کنیم تا خللی در روند امور سازمان رخ ندهد.
فساد در سازمان‌های ما ناشی از نبود گردش اطلاعات است
حسینی افزود: اطلاعات می‌تواند سوءتفاهم را رفع کند و در راستای برقراری ارتباطاتی مؤثر گام بردارد و این امر می‌تواند منجر به شفافیت و جلوگیری از فساد شود؛ ارتباطات روان و سیال و شفاف که هر دو مسیر روبه پایین و روبه بالا را طی می‌کند می‌تواند باعث بهره‌وری سازمان شود
از معضلات سازمان‌های حاضر آن است که این‌گونه می‌اندیشند که اطلاعات باید از بالابه‌پایین اتفاق افتاد و گزینشی نیز در ارائه اطلاعات رفتار شود درحالی‌که ما باید شاهد گردش اطلاعات در هر دو سطح بالابه‌پایین و پایین‌به‌بالا باشیم.
وی عنوان کرد: مهم‌ترین اقدام مدیران بر اساس نظریه سایمون تصمیم‌گیری است این تصمیم‌گیری‌ها باید ۹۰ درصد بر مبنای اطلاعات و ۱۰ درصد به‌حکم قضاوت، بینش و ... باشد و چنانچه ارتباطات بین ذی‌نفعان دوطرفه باشد مدیر تصمیمات صحیحی خواهد گرفت.
بحران‌های موجود ناشی از عدم توجه ۴۳ ساله به فرهنگ است
این مدرس دانشگاه بیان کرد: فرهنگ در سازمان‌ها نقشی بسیار اساسی ایفا می‌کند و این فرهنگ است که عامل رفتارهای فردی کارکنان و هر شخصی در سازمان است اعم از نوع پوشش، غذا خوردن، رعایت آداب و مناسبات و ... . اما ازآنجایی‌که پرداختن و بررسی فرهنگ امری زمان‌بر است مدیران در این حوزه زمان و هزینه بسیار کمتری را به کار می‌گیرند
وی افزود: اگر در ۴۳ سال گذشته زمان موردنیاز را برای تحلیل و بررسی فرهنگ و بهره مؤثر از آن در سازمان می‌گذاشتیم اکنون معضل آب، خاک و ترافیک و مصرف‌گرایی مازاد و... انواع بحران‌های مختلف را نداشتیم در جامعه و سازمان‌های ما علی‌رغم تمامی محتواهای غنی که داریم فرهنگ خودبینی در اولویت نسبت به فرهنگ دیگر بینی وجود دارد.
مدیران سازمان به کف زن نیاز دارند تا کارمندی شایسته
حسینی در پایان گفتگو با خبرنگار حامانیوز با اشاره به اینکه سیاست به معنای اداره کردن است، گفت: در معنای رایج سیاست را دسترسی به قدرت معنا می‌کنند و چون در سازمان و جامعه ما سیاست‌زدگی حاکم است و شایستگی و لیاقت کارکنان سازمان‌ها با کاهش زیاد راندمان مواجه هستند.
وی افزود: مدیر در سازمان سعی می‌کند افرادی را پیرامون خود جمع کند که برای وی کف زده و آفرین بگویند و تمامی اعمال وی را ولو اشتباه مورد تأیید قرار داده و به‌نوعی هوادار مدیر سازمان باشند. اگر شایسته‌سالاری بر سازمان‌ها حاکم شود از منابع و امکانات بهتر بهره خواهیم برد.